Abortus provocatus in de Islam

Introductie:

Onder de term abortus provocatus of Abortusarts provocatus, wordt verstaan het opzettelijke vruchtafdrijving of zwangerschapsafbreking. Het is de medische term voor het voortijdig afbreken van een zwangerschap door medisch ingrijpen (door een arts). In gewoon Nederlands wordt meestal kortweg de term abortus gebruikt voor deze handeling.

Het woord ‘abortus’ betekent in de medische terminologie alleen voortijdige geboorte of miskraam. Een miskraam wordt door medici dan ook wel aangeduid als een ‘spontane abortus’. De volledige term abortus provocatus komt uit het Latijn. Op spontane abortus staat in de meest islamitische landen geen straf, wel op abortus provocatus.

In Nederland is abortus provocatus onder bepaalde voorwaarden toegestaan tot de foetus levensvatbaar is buiten het moederlichaam. Dit wordt door de Nederlandse overheid op basis van de huidige stand van de wetenschap geïnterpreteerd als een zwangerschapsduur van 24 weken.

De verdeeldheid over abortus provocatus is in de islamitische landen niet minder dan in Nederland. Tot nu toe is er discussie: abortus provocatus,  ja of nee?

Een van de bekende islamitische adviseurs in Caïro heeft in juni 1975 advies gegeven dat inhoudt dat abortus provocatus binnen de eerste 4 maanden van de zwangerschap, mits strikt noodzakelijk, is toegestaan.

Dit advies heeft een grote opschudding teweeggebracht binnen de Egyptische samenleving die toch veel minder orthodox is dan de andere islamitische landen.

Reacties daarop waren er veel en uiteenlopend.

Hierin heb ik enkele reacties geschreven die de meeste reacties vertegenwoordigen.

Zijne eminentie Sjeik Hassan AL-Baqoeri, voormalige minister van-AL-Azhar” en de Islamitische “Endowment” (Nalatenschap) zei het volgende:

“Als wij naar het abortusprobleem vanuit een zuiver medisch gezichtspunt kijken dan zullen wij zeggen wat het gewone publiek ook zegt, nl. “bevalling iedere dag, ja, maar abortus een keer, neen” (Egyptisch spreekwoord), want er is geen twijfel dat abortus een gevaar voor de gezondheid vormt, en elk woord dat de abortus bevorderd is in feite tegen onze menselijke schepping, behalve in een geval dat wanneer de zwangerschap nog door moet gaan, een zeker gevaar voor de gezondheid van de moeder ontstaat. De profeet Mohammed zei:

“de noodzakelijkheden staan de verbodene toe”, betekent dat in noodgevallen niets verboden is.

Zelfs in de Koräan zegt God over het verbieden van het varkensvlees:

“Maar wie door nood gedwongen was ….” (2:173).

Dat betekent bijv. dat wanneer het leven van een mens van het varkensvlees afhangt dan is dat vlees voor hem niet verboden.

In het algemeen is de arts de eerste rechter in deze zaak. Hij besluit of het nodig is of niet, en maakt de juiste beoordeling in verband met de zwangerschapsduur.

Maar het is veel beter wanneer de abortus gebeurt, in geval van medische en gezondheidsnoodzaak, voordat de ziel in de foetus wordt ingeblazen, zoals dit in de uitspraak van de profeet Mohammed uiteengezet is: “de schepping van een van jullie (iedereen) wordt in de schoot van zijn moeder gebracht, 40 dagen als druppel, en veertig dagen als bloedklomp en 40 dagen als vleesklomp, dan krijgt de – desbetreffende – Engel de opdracht om de ziel in hem te blazen. Dat betekent dat de foetus niet compleet wordt en geen ziel wordt waarvoor men verantwoordelijk wordt gesteld indien hij het doodt voor vier maanden van het begin van de zwangerschap. “Dat is wat de profeet Mohammed zei en hij weet wat hij zei omdat hij op de hoogte was gesteld van de goddelijke kennis. Sjeik AL-Baqoeri ging verder: “er is een feit waarbij wij even moeten stoppen, het is waar dat wij God niet gezien hebben, en ook de ziel niet; wij moeten ook geloven in wat wij niet zien. Er zijn veel materiele dingen die wij kunnen identificeren door aanraken, zien, horen, ruiken, etc., maar er zijn ook niet-materiële dingen die wij niet zien, zoals de aarde die in de ruimte is opgehangen en de zwaartekracht.

Dit zijn feiten die men kan constateren maar niet verklaren. Toch geloven de moslims daarin.

Zolang de ziel een geheim van de goddelijke geheimen is die door de mens niet ontdekt wordt of waar de mensen weinig ervan weten (17:85), zolang moeten wij in de ziel als ze is, geloven. En als de profeet Mohammed vastgesteld heeft dat vier maanden de periode is die voor het blazen van de ziel in het lichaam voorafgaat, dan is dat een betrouwbare uitspraak. Zelfs als het erop lijkt dat dit tegen wat de geleerden zeggen is; zolang er een levende cel is die groeit, is dat een teken van de aanwezigheid van de ziel. Hij sluit zijn mening als volgt: de periode van vier maanden is bedoeld als de periode waarin het minste gevaar bestaat voor het leven van de moeder bij het verrichten van abortus. Wij moeten de moeders die om gezondheidsredenen gedwongen worden om abortus te laten verrichten geruststellen dat dit geen zonde is, en wij moeten ook zeggen dat het toestaan of zelfs het discussiëren over de abortus (discussiëren hier betekent het bevorderen van abortus of het steun verlenen aan diegenen die daarover praten, als actiegroepen of dergelijke) tegen onze menselijke schepping is.

Als wij over de familieplanning of geboorteregeling praten dan hebben de andere bekende goedgekeurde anticonceptiemiddelen de voorkeur. Dus: abortus enkel op medische indicatie, niet als late anti-conceptie.

Tegen die – zgn. – liberale opvatting van sjeik AL-Baqoeri, die in feite totaal binnen de grenzen van de Islam ligt en niet door welk ander geloof of leer dan ook wordt beïnvloed, komt sjeik Dr. Mohammed Soeaad Galal, directeur van de faculteit van de godsdienstprincipes in AL-Azhar universiteit, met deze zeer korte en krachtige mening. Hij zei het volgende: Aan iedere foetus die men wil aborteren zijn drie rechten verbonden: het recht van zijn moeder, het recht van zijn vader en het recht van God, die hem aan de gemeenschap (of de staat) schenkt. Dus als de ouders hun recht laten vallen dan valt Gods recht niet en niemand kan die laten vallen, dus abortus is illegaal.

De oude islamitische geleerden zijn het zelfs ook niet eens. AL-Shaafei bijv. staat abortus binnen de eerste 40 dagen toe, maar Abou-Hanbal verbiedt abortus definitief en absoluut.

Maar wat zeggen de artsen in Egypte?

Prof. dr. Osman Wahbi hoogleraar verloskunde aan de Cairo universiteit, verzekert dat abortus illegaal “illowful” is, al vanaf de eerste dag van de zwangerschap. Ofschoon de menselijke figuur en lichamelijke organen van de foetus nog niet compleet zijn, de bevruchte cel groeit en beweegt om ons duidelijk te maken dat ze leeft. Dus abortus is doden en zolang de wetenschap aan ons zo veel anticonceptiemiddelen beschikbaar heeft gesteld, waarom dan die ongewenste zwangerschap die altijd tot abortus leidt?

Dr. Ahmed Ibrahim, specialist in het Academisch Ziekenhuis van Cairo universiteit zegt dat hij in de 20 jaar werkzaam als specialist, slechts met 5 abortusgevallen is geconfronteerd en die waren allemaal wegens medische indicaties, om het leven van de moeder te redden. Hij meent verder dat de abortus illegaal is vanaf het eerste moment van de zwangerschap ongeacht of wij de hartklopping van de foetus horen of niet.

Dr. Zarif Besharah (orthodox koptisch -christen) professor gynaecologie en verloskunde in Cairo universiteit, meent dat abortus illegaal kan zijn voor moeders die voor de eerste maal zwanger zijn omdat de gevaarlijke complicaties in dat geval veel erger zijn dan voor een moeder die al eerder kind(eren) kreeg. De wetenschap maakt het nu makkelijker om abortus te verrichten, en zonder operatie. In het buitenland zijn er injecties die abortus veroorzaken binnen twee maanden van de zwangerschap.

Prof. Abbas AL-Sherbini van Cairo universiteit, meent dat het toch mogelijk is dat een vrouw ongewenst zwanger wordt, bijv. in de zoogtijd terwijl zij denkt dat ze in een veilige periode is. In dat geval denkt de moeder aan abortus en dat heeft natuurlijk geen verband met de medische indicaties volgens de wet (diabetes, hypertensie, hartziekten, nierziekten en bepaalde neurologische ziekten), die geen rekening houdt met de psychologische omstandigheden.

De ongewenste zwangerschap vormt een zware slag voor de vrouw die denkt dat ze door de gemeenschap onrechtmatig behandeld wordt en dat niemand haar begrijpt en dat ze geen recht heeft op de simpele menselijke rechten. Het resultaat is droefheid, verdriet, ongerustheid en inzinking en dat zal allemaal zeker op het kind gereflecteerd worden.

In zo’n geval is abortus de oplossing. Wij moeten de wetten en de voorschriften respecteren, maar er zijn veel noodzaken die (economisch, sociaal of menselijk) ons verplichten om al die beperkingen nader te bekijken. Vooral omdat wij weten dat de complicaties van abortus die in het geheim wordt verricht en zonder goede medische controle veel erger is dan de abortus zelf, en die behalve de bekende medische complicaties, tot de dood kan leiden. Het is daarom beter om abortus te verrichten en wel binnen de eerste 3 maanden en natuurlijk -zegt hij verder- is het leven van een “compleet” mens veel belangrijker dan die van een foetus die nog niet gevormd is en nog niet “compleet” is?.

Abortus in de wet.

De Egyptische strafwet no. 58 van het jaar 1937 en zijn amendementen, die nog steeds van toepassing is, zegt het volgende:

Artikel 260: ieder die een zwangere vrouw opzettelijk “aborteert” (abortus veroorzaakt) door haar te slaan of iets dergelijks, wordt gestraft met gevangenis van zeven jaar met (tijdelijke)dwangarbeid. (*1)

Artikel 261: ieder die een zwangere vrouw opzettelijk aborteert door aan haar medicijnen te geven, of door het gebruik maken van methoden of instrumenten die tot abortus leiden of door haar te adviseren of aan te wijzen hoe ze de genoemde methoden gebruikt, en zowel de vrouw dat vrijwillig of onvrijwillig doet, wordt gestraft met 3 jaar gevangenis.

Artikel 262: iedere vrouw die het innemen of het gebruik maken van eerdergenoemde medicijnen accepteert of methoden terwijl ze weet wat het is en waarvoor, of een andere vrouw helpt om die methoden te gebruiken en was abortus provocatus het resultaat daarvan” is/ zou zijn krijgt de in artikel 261 genoemde straf.

Artikel 263: Als de “aborteur” een arts was, of chirurg of apotheker of vroedvrouw, wordt gestraft met 7 jaar gevangenis met hard werk*.

Dus volgens de Egyptische wet is de abortus die door mishandeling veroorzaakt is een misdaad (crime) maar die door gebruikmaking van medicijnen wordt veroorzaakt een misdrijf (misdemeanor), en alle twee (de aborteur en de geaborteerde) worden gestraft.

Ondanks die moeilijke strafwet in Egypte beschikken wij over statistieken waarin blijkt dat abortus provocatus 20% van de totaal zwangerschapsgevallen vormt, 50% daarvan wordt onder medische controle verricht, 15% in het platteland en de rest thuis en met de simpelste en primitiefste methoden. Verder zijn 30% van de steriliteitsgevallen bij de vrouwen aan abortus provocatus te danken. Als men weet dat het geboortecijfer bijna een miljoen per jaar is dan komen wij tot het schrikbarende feit dat er bijna 200.000 abortus provocatus per jaar verricht worden. Dat dit cijfer niet omhooggaat is toch aan die strafwet te danken.

Gegevens over abortus in andere islamitische landen bestaan nog niet, dat wil natuurlijk niet zeggen dat zij geen abortus verrichten.

Het enige islamitische land dat abortus provocatus wettelijk gelegaliseerd heeft is Tunesië, mits de vrouw minstens al vijf kinderen heeft.

(*1) Dwangarbeid: 8 uur per dag werken in de steengroeven (om stenen uit de bergen/ mijnen te hakken).